Hộ kinh doanh cá thể là gì? Toàn bộ quy định mới nhất 2025

Hộ kinh doanh cá thể là một trong những loại hình kinh doanh phổ biến nhất tại Việt Nam, đặc biệt phù hợp với cá nhân và hộ gia đình có nhu cầu kinh doanh nhỏ lẻ. Ưu điểm nổi bật của hình thức này nằm ở thủ tục đơn giản, chi phí thành lập thấp và dễ dàng quản lý. Tuy nhiên, để đảm bảo hoạt động đúng pháp luật, mỗi hộ kinh doanh cần nắm rõ những quy định mới nhất theo Nghị định 168/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan và chi tiết nhất về hộ kinh doanh cá thể, bao gồm khái niệm, đặc điểm, quyền và nghĩa vụ cũng như những thay đổi quan trọng trong quy định pháp luật mới nhất.

1. Hộ kinh doanh cá thể là gì?

Hộ kinh doanh cá thể là mô hình kinh doanh do một cá nhân hoặc hộ gia đình làm chủ. Chủ hộ sẽ chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình đối với mọi hoạt động kinh doanh.

Khác với doanh nghiệp, hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, không có con dấu riêng và không được mở chi nhánh hay văn phòng đại diện. Tuy vậy, hộ kinh doanh vẫn được phép hoạt động tại nhiều địa điểm khác nhau nếu thực hiện thông báo đầy đủ với cơ quan quản lý.

Một đặc điểm quan trọng khác là hộ kinh doanh cá thể chỉ được sử dụng dưới 10 lao động. Nếu vượt quá số lượng này thì phải chuyển đổi sang loại hình doanh nghiệp.

2. Ai được thành lập hộ kinh doanh cá thể?

– Cá nhân đủ 18 tuổi, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, là công dân Việt Nam.

– Hộ gia đình có thể cùng nhau thành lập hộ kinh doanh, nhưng phải ủy quyền cho một thành viên đại diện đứng tên.

– Không được phép thành lập nếu đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị cấm hành nghề hoặc đang chấp hành án tù.

– Giới hạn sở hữu: Mỗi cá nhân hoặc hộ gia đình chỉ được thành lập một hộ kinh doanh trên phạm vi toàn quốc.

Ngoài ra, một số trường hợp như sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, bán hàng rong hay dịch vụ có thu nhập thấp sẽ không bắt buộc đăng ký hộ kinh doanh, trừ khi kinh doanh ngành nghề có điều kiện.

3. Quy định mới nhất về hộ kinh doanh cá thể (theo Nghị định 168/2025/NĐ-CP)

3.1 Quyền thành lập và ủy quyền

– Cá nhân hoặc hộ gia đình đủ điều kiện được quyền thành lập hộ kinh doanh.

– Trong trường hợp hộ gia đình, cần có văn bản ủy quyền cho người đại diện, văn bản này phải được công chứng hoặc chứng thực.

3.2 Đăng ký kinh doanh

– Chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh duy nhất.

– Hoạt động kinh doanh chỉ hợp pháp sau khi có Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.

3.3 Quy định về tên hộ kinh doanh

– Tên gồm cụm từ “Hộ kinh doanh” + tên riêng.

– Được phép sử dụng chữ cái tiếng Việt, số, ký hiệu, chữ cái F, J, Z, W.

– Không được chứa các cụm từ như “công ty”, “doanh nghiệp”, “tập đoàn”.

– Có thể đăng ký tên tiếng nước ngoài hoặc tên viết tắt.

3.4 Trụ sở và địa điểm kinh doanh

– Trụ sở là địa điểm liên lạc chính thức, nhưng hộ kinh doanh có thể mở rộng địa điểm kinh doanh khác nếu thông báo cho cơ quan thuế.

– Nếu không có địa điểm cố định, vẫn phải chọn một địa chỉ làm trụ sở đăng ký.

3.5 Ngành nghề kinh doanh

– Được phép kinh doanh tất cả ngành nghề pháp luật không cấm.

– Với ngành nghề có điều kiện, phải đáp ứng đầy đủ và duy trì điều kiện trong suốt quá trình hoạt động.

3.6 Hồ sơ và thủ tục đăng ký

– Hồ sơ gồm Giấy đề nghị đăng ký và văn bản ủy quyền (nếu có).

– Nộp trực tiếp tại UBND cấp xã, qua đường bưu điện hoặc qua cổng dịch vụ công trực tuyến.

– Trong vòng 3 ngày làm việc, cơ quan có thẩm quyền sẽ cấp Giấy chứng nhận hoặc thông báo yêu cầu bổ sung hồ sơ.

4. Quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cá thể

4.1 Quyền lợi

– Tự do kinh doanh trong ngành nghề pháp luật cho phép.

– Được chủ động quyết định về quy mô, khách hàng, đối tác, tuyển dụng lao động.

– Có quyền khiếu nại, tố cáo, tạm ngừng hoặc chấm dứt hoạt động kinh doanh.

4.2 Nghĩa vụ

– Kinh doanh đúng ngành nghề đã đăng ký, không vi phạm pháp luật.

– Cung cấp thông tin chính xác trong hồ sơ và báo cáo khi có thay đổi.

– Thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định.

– Thông báo cho cơ quan chức năng khi thay đổi trụ sở hoặc tạm ngừng kinh doanh (tạm ngừng tối đa 1 năm và phải thông báo trước 15 ngày).

5. Ưu điểm và hạn chế của hộ kinh doanh cá thể

Hộ kinh doanh cá thể là mô hình lý tưởng cho cá nhân và hộ gia đình có nhu cầu kinh doanh nhỏ lẻ. Với sự ra đời của Nghị định 168/2025/NĐ-CP, các quy định mới đã mang lại sự minh bạch, dễ dàng hơn trong việc đăng ký, quản lý và vận hành hộ kinh doanh.

Nếu bạn đang có ý định kinh doanh nhỏ, hộ kinh doanh cá thể chính là lựa chọn phù hợp để bắt đầu. Tuy nhiên, cần nắm rõ quyền, nghĩa vụ và tuân thủ đầy đủ các quy định nêu trên.